وقت آن رسیده که به صورت کامل در مورد مفاد قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان صحبت کنیم.
در مقالات دیگر وال بیل به قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان اشارات زیادی داشته ایم. در واقع اساس شکل گیری وال بیل و پنل های واسط دیگر همین قانون بوده است. موضوعاتی مانند صورتحساب الکترونیکی، شناسه یکتای حافظه مالیاتی و غیره همگی ذیل این قانون تعریف شده اند.
در این مقاله اما قصد داریم بیشتر به خود این قانون و مفاد و تعاریفی که مستقیما در آن ذکر شده اشاره کنیم. با وال بیل همراه باشید تا با اصلی ترین موارد ذکر شده در قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان آشنا شوید.
مصوبات و ابلاغیه ها
قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان از سال 1398 تصویب و به دولت وقت ابلاغ شد. دستورات مربوط به پیگیری اجرای آن نیز در همان زمان صادر شد، اما روند اجرای آن به دلایل مختلفی تا سال 1401 و دولت بعدی محقق نشد. در زیر می توانید نامه ابلاغیه مجلس به رئیس جمهور و دستور اجرای رئیس جمهور به وزارت امور دارایی را مشاهده کنید:
فرآیند عمومی قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان
قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان به صورت کلی 5 بخش اصلی دارد که باید به مرحله اجرا برساند. فرآیندهای اصلی و پنج‌گانه این قانون عبارتند از:
- صدور صورتحساب الکترونیکی توسط اشخاص مشمول براساس معیارها و استانداردهای اعلامی سازمان امور مالیاتی کشور
- ارسال صورتحساب ها براساس دستورالعمل ها و شیوه نامه های مربوطه به سازمان امور مالیاتی کشور
- درج صورتحساب ها در کارپوشه منحصر به فرد اشخاص (اعم از فروشنده – خریدار – مصرف کننده نهایی)
- محاسبه مالیات بر ارزش افزوده به صورت سیستماتیک
- محاسبه میزان خرید و فروش ها برای تکمیل اظهارنامه عملکرد
انواع صورتحساب الکترونیکی در قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان
صاحبان مشاغل و فروشندگاه به صورت کلی به دو گروه عمده فروشی (B2B) و خرده فروشی (B2C) تقسیم بندی می شوند. قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان می تواند با اجبار اشخاص به صدور صورتحساب الکترونیکی، فرآیند جمع آوری صحیح و عادلانه مالیات از فعالین هر دو حوزه را محقق کند.
به صورت کلی در این قانون دو نوع اصلی از صورتحساب الکترونیکی تعریف شده که عبارتند از:
· صدور صورتحساب الکترونیکی توسط فروشنده B2B
در این نوع صورتحساب خریدار مصرف کننده نهایی نیست. بنابراین می تواند صورتحساب صادر شده توسط فروشنده را تایید را رد کند. در این نوع صورتحساب الکترونیکی فروشنده باید حتما مبلغ فروش و مالیات و عوارض فروش را درج کند. مواردی هم که خریدار باید در هنگام تایید صورتحساب الکترونیکی صادره در نظر بگیرد شامل مبلغ خرید و مالیات و عوارض خرید هستند.
زمانیکه معاملات عمده فروشی B2B به صورت نسیه صورت می گیرند، مالیات بر ارزش افزوده خرید زمانی اعمال می شود که تمامی صورتحساب های دریافت و پرداخت توسط فروشنده صادر، و توسط خریدار تایید شوند.
· صدور صورتحساب الکترونیکی توسط فروشنده B2C
در این نوع صورتحساب خریدار مصرف کننده نهایی است. بنابراین خریداران که همان مصرف کنندگان نهایی هستند نیازی به تایید صورتحساب الکترونیکی صادر شده توسط فروشنده نخواهند داشت. در این نوع صورتحساب الکترونیکی نیز مبلغ فروش و مالیات و عوارض فروش ثبت می شود.
فروشنده می توانید صورتحساب الکترونیکی نوع دوم را از طریق شبکه بانکی یا غیر از شبکه بانکی پرداخت کند. در صورت پرداخت صورتحساب ها از طریق شبکه بانکی، از هر 10 صورتحساب یکی انتخاب و دو برابر مالیات بر ارزش افزوده آن، به عنوان جایزه به فروشنده صادر کننده صورتحساب پرداخت می شود.
. صورتحساب الکترونیکی نوع سوم
صورتحساب های الکترونیکی نوع سوم در واقع همان رسید دستگاه های کارتخوان یا درگاه های پرداخت الکترونیکی هستند. این درگاه ها و دستگاه های پرداخت با استفاده از کد مالیاتی به سیستم بانک مرکزی و از آن طریق به سیستم سازمان امور مالیاتی متصل هستند و رسید تراکنشات آن ها به صورت اتوماتیک در قالب صورتحساب الکترونیکی فروشنده ارسال می شود.
تمامی صورتحساب های الکترونیکی ارسال شده از نوع سوم مشمول مالیات بر ارزش افزوده خواهند بود. بنابراین چنانچه اقلام مورد معامله شما معاف از مالیات بر ارزش افزوده بود، بهتر است حتما صورتحساب الکترونیکی نوع دوم آن را به صورت دستی ارسال کنید تا معافیت آن اعمال شود.
موضوع صورتحساب الکترونیکی
یکی دیگر از مواردی که در قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان باید به آن توجه داشته باشید، موضوع صورتحساب های الکترونیکی است. صورتحساب های الکترونیکی از نظر موضوعی به موارد زیر تقسیم بندی می شوند:
- صورتحساب اصلی : اولین صورتحساب الکترونیکی که برای هر معامله در سامانه مودیان ثبت می کنید صورتحساب اصلی یا مرجع شما خواهد بود.
- صورتحساب اصلاحی : چنانچه مفاد صورتحساب اصلی اعم از اطلاعات خریدار یا شماره های ثبت شده نیاز به تغییر و اصلاح داشت، باید با درج شماره منحصر به فرد مالیاتی صورتحساب مرجع، یک صورتحساب اصلاحی جدید صادر و ارسال کنید. این صورتحساب باید شامل تمامی موارد صورتحساب مرجع و موارد اصلاحی باشد.
- صورتحساب ابطالی : چنانچه معامله باطل شد، باید با ارائه اسناد و مدارک مثبت مبنی بر دلیل ابطال معامله، یک صورتحساب ابطالی را برای سامانه مودیان ارسال کنید. این صورتحساب ابطالی باید شامل شماره منحصر به فرد مالیاتی صورتحساب مرجع و اطلاعات درج شده در آن باشد.
- صورتحساب برگشت از فروش : چنانچه قسمتی از مواد مورد معامله (کالا یا خدمات) توسط خریدار مرجوع شود، فروشنده باید اقلام مرجوعی را در قالب یک صورتحساب برگشت از فروش به سامانه مودیان اعلام کند. این صورتحساب نیز باید شامل شماره منحر به فرد مالیاتی صورتحساب مرجع باشد.
برای آشنایی بشتر توصیه می کنیم مقاله انواع صورتحساب الکترونیکی را مطالعه کنید.
مکانیسم های صدور و ارسال صورتحساب الکترونیکی
بر اساس قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان، از این پس تمامی مشمولین پرداخت مالیات موظفند صورتحساب الکترونیکی فاکتورهای معاملات خود را در سامانه مودیان ثبت کرده تا از این طریق آن را برای سازمان امور مالیاتی کشور ارسال کنند.
در این قانون به ساز و کارهای ارسال صورتحساب الکترونیکی هم اشاره شده است که عبارتند از:
· مکانیسم ارسال مستقیم صورتحساب الکترونیکی
بر اساس دستورالعمل های ذکر شده در قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان، در این روش فروشنده ابتدا باید صورتحساب خود را در قالب یک فایل اکسل استاندارد صادر کرده و سپس اقدام به ارسال مستقیم آن برای سامانه مودیان نماید. در این بین واسط های نرم افزاری مختلفی برای دریافت داده وجود دارند که می توانند صورتحساب های شما را دریافت نموده و در سامانه ثبت کنند.
وال بیل به عنوان یکی از این واسط ها می تواند کار ارسال و حتی صدور و ارسال صورتحساب های الکترونیکی شما در سامانه مودیان را انجام دهد.
صورتحساب الکترونیکی تایید شده در کارپوشه شخصی شما داخل سامانه ثبت می شود. کارپوشه سامانه مودیان به سامانه جمع آوری اطلاعات متصل بوده و بانک مرکزی و سایر نهادها می توانند با استفاده از داده های ثبت شده در این سامانه، به صورت سیستماتیک مالیات شما را محاسبه کنند.
· مکانیسم ارسال غیرمستقیم صورتحساب الکترونیکی
سازمان امور مالیاتی روش دیگری را هم برای ارسال صورتحساب های الکترونیکی معرفی کرده است. در این روش شما می توانید به جای ارسال مستقیم صورتحساب ها، از خدمات شرکت های معتمد که توسط سازمان مالیات معرفی شده اند استفاده کنید. این شرکت ها دارای مجوزهای رسمی بوده و می توانند کار صدور، ثبت و ارسال صورتحساب های الکترونیکی شما را انجام دهند.
جالب اینکه همین شرکت ها نیز می توانند از طریق همکاری با نرم افزارهای واسط مانند وال بیل، فرآیند کاری خود را ساده تر و سریع تر کنند.
نکته : کارپوشه سامانه مودیان در واقع پل ارتباطی مستقیم مشمولین پرداخت مالیات با سازمان امور مالیاتی است که تمامی اطلاعات و تارخچه مالیاتی او در آن ثبت شده است.
سامانه مودیان چیست؟
سامانه مودیان، سامانه ای است تحت مدیریت سازمان امور مالیاتی بوده و در آن به هر مودی، یک کارپوشه ویژه اختصاص داده شده. تبادل اطلاعات میان مودیان و سازمان امور مالیاتی منحصرا از طریق این کارپوشه انجام می شود.
سازمان امور مالیاتی به تمام مودیانی که در نظام مالیاتی ثبت نام کرده اند به صورت اتوماتیک یک کارپوشه اختصاص داده است.
مودیان می توانند با استفاده از هرگونه سخت افزار یا نرم افزار اعم از رایانه شخصی، پایانه فروشگاهی، سامانه های ابری یا هر وسیله دیگری که حافظه مالیاتی به آن متصل شده باشد، به سامانه مؤدیان متصل شوند.
پایانه های فروشگاهی چیست؟
بر اساس موارد ذکر شده در قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان هرگونه رایانه، دستگاه کارتخوان بانکی(pos)، درگاه پرداخت الکترونیکی یا هر وسیله دیگری که امکان اتصال به شبکه های الکترونیکی پرداخت رسمی کشور و سامانه مودیان را داشته، و از قابلیت صدور صورتحساب الکترونیکی برخوردار باشد، به آن پایانه های فروشگاهی گفته می شود. نوع خریدار و نوع کالا یا خدمات در تعیین نوع صورتحساب الکترونیکی صادر شده توسط پایانه فروشگاهی اثرگذارند.
اشخاصی که تراکنشات خود را از طریق پایانه های فروشگاهی انجام می دهند نیازی به صبت و ارسال صورتحساب الکترونیکی ندارند، چراکه خود پایانه به صورت اتوماتیک اطلاعات لازم در سامانه ثبت می کند. رسید این پایانه ها در حکم صورتحساب الکترونیکی است.
حافظه مالیاتی چیست؟
حافظه مالیاتی، نوعی حافظه الکترونیکی است که برای ثبت و نگهداری اطلاعات مندرج در صورتحساب های الکترونیکی و انتقال آن به سامانه مودیان مورد استفاده قرار می گیرد. این حافظه می تواند به صورت نرم افزاری یا سخت افزاری باشد.
طبق قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان مشمولین برای ثبت صورتحساب الکترنیکی باید از این حافظه برخوردار بوده و از آن استفاده کنند.
هر حافظه مالیاتی منحصر به فرد بوده و دارای یک شناسه یکتای 6 کاراکتری می باشد. برای دریافت شناسه یکتای حافظه مالیاتی باید از طریق کارپوشه سامانه مودیان اقدام کنید.
شناسه یکتای حافظه مالیاتی در واقع کد شخصی و شناسنامه شما در سامانه نظام مالیاتی می باشد.
صورتحساب الکترونیکی چیست؟
هم در این مقاله و هم پیش از این، زیاد در مورد صورتحساب الکترونیکی صحبت کرده ایم. اما بهتر است در زیر به صورت خلاصه به تعریفی که سازمان امور مالیاتی از صورتحساب الکترونیکی کرده اشاره داشته باشیم:
صورتحساب الکترونیکی، صورتحسابی است که دارای یک شماره منحصر به فرد مالیاتی بوده و اطلاعاتی درج شده در آن داخل حافظه مالیاتی خود شخص ثبت می شود. مشخصات و اقلام اطلاعاتی صورتحساب الکترونیکی متناسب با نوع کسب و کار و توسط خود سازمان امور مالیاتی تعیین می شود.
شماره مالیاتی نیز یک شماره یکتا و منحصر به فرد 22 کاراکتری در سامانه مودیان است که به ازای هر صورتحساب الکترونیکی صادر می شود. شماره مالیاتی در واقع شناسنامه صورتحساب و به نوعی بارکد آن است.
نمونه شماره مالیاتی
شماره یکتای مالیاتی از یک کد 22 کاراکتری تشکیل شده است. هرکدام از بخش های این کد 22 کاراکتری مربوط به اطلاعات یک بخش است. در زیر به یک نمونه از شماره مالیاتی اشاره می کنیم:
DEF5GH 0481F 009956F 1
(رقم کنترلی) (سریال داخلی صورتحساب) (تاریخ ثبت صورتحساب) (شناسه یکتای حافظه مالیاتی)
جمع بندی
در این مقاله سعی کردیم به صورت خلاصه به تمامی موارد مهم اشاره شده در قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه موداین اشاره کنیم. امیدواریم این مطلب از وال بیل برای شما مفید بوده باشد.
در بخش دوم مقاله به مفاد مهم دیگری که در این قانون ذکر شده است اشاه می کنیم.