سال مالی یکی از مهم‌ترین مسائل و مباحث مالیاتی است. تمامی شرکت‌ها در یک زمان مشخص از سال جهت بهبود عملکرد مجموعه به گزارش‌های دوره‌ای نیاز دارند. این گزارش‌ها میزان آورده و اتلاف منابع در هر بخش را به شما نشان داده و کمک می‌کنند تا برنامه ریزی بهتر و دقیق‌تری برای آینده مجموعه داشته باشید.
سال مالی همچنین یکی از مهم‌ترین پارامترهای ارزش گذاری سود شرکت‌های بورسی و فرابورسی محسوب می‌شود.
اما سال مالی چیست؟ طبیعتاً سال مالی یا سال مالیاتی یک دوره 12 ماهه از فعالیت واحدهای تجاری و اقتصادی است که در انتهای آن باید گزارشی از نرخ‌های فروش، ظرفیت‌های تولید، فرآیند سوددهی مجموعه، هزینه‌های شرکت و غیره به سازمان امور مالیاتی ارائه شود.
در این مقاله از وال بیل قصد داریم به شرح جزئیات بیشتری از سال مالی بپردازیم تا هرچه بیشتر با این مفهوم مهم مالیاتی آشنا شوید.
سال مالی در ایران
بر اساس ماده 155 قانون مالیات‌های مستقیم، تعریف سال مالی در ایران یک سال شمسی کامل است که از اول فروردین هر سال آغاز شده و به آخر اسفند ماه همان سال ختم می‌شود. گرچه مودیان مشمولی که سال مالی آن‌ها با سال رسمی مالیاتی تطابق ندارد، سر آغاز درآمد سال مالی آن‌ها به جای سال مالیاتی مبنای تشخیص مالیات قرار می‌گیرد.
مودیان موظفند اظهارنامه مالیاتی و ترازنامه سود و ضرر و سررسید پرداخت‌های مالیات آن‌ها را حداکثر تا 4 ماه پس از اتمام سال مالی برای سازمان امور مالیاتی ارسال کنند.
برخی تصور می‌کنند که سال مالی و سال مالیاتی یکسان هستند، در حالی که این تصور اشتباه است. سال مالیاتی بر اساس آغاز و پایان سال شمسی بوده و توسط اداره مالیات اعلام می‌شود، اما سال مالی یک دوره 12 ماهه کامل است که می‌تواند در هر ماهی قرار داده شود.
به عنوان مثال سال مالیاتی از فروردین هر سال شروع شده و تا پایان اسفند ماه ادامه دارد، در حالی که مبدأ سال مالی یک شرکت می‌تواند مثلاً در تیر (پایان در آخر خرداد) یا آذر ماه (پایان در آخر آبان) باشد.
سال مالی چگونه محاسبه می‌شود؟
هر شرکتی بنا بر دستورالعمل‌ها یا فرآیندهای خود بازه سال مالی خودش را تعریف می‌کند. در قوانین مالیاتی ایران قانون دقیقی برای تعیین تاریخ شروع و پایان سال مالی وجود ندارد. با این وجود بیشتر شرکت‌ها برای تسهیل رسیدگی به حساب‌ها، تاریخ سال مالی خود را مطابق با سال شمسی، یعنی از 1 فروردین تا 29 اسفند قرار می‌دهند.
البته شما می‌توانید بنا بر سیاست‌های خود هر ماهی را به عنوان مبدأ سال مالی انتخاب کنید. از آنجایی که معمولاً ترافیک فروردین ماه بسیار بالاست، خیلی از شرکت‌ها ترجیح می‌دهند ماه دیگری را برای آغاز سال مالی خود انتخاب کنند.
بیشتر شرکت‌هایی که با مجموعه‌های خارجی همکاری دارند سال مالی خود را مطابق با سال میلادی انتخاب می‌کنند تا راحت‌تر بتوانند به حساب‌های خود با شرکای خارجی رسیدگی کنند.
معمولاً معیار انتخاب سال مالی برای شرکت‌های بزرگ بازه چهار ماهه پیک کاری است. از نظر اصولی بهترین زمان برای انتخاب سال مالی اولین ماه بعد از اتمام چهار ماه پیک کاری شرکت است. چهار ماهی که بسته به نوع کسب و کار برای هر شرکتی متفاوت است.
اهمیت تعیین سال مالی
در انتهای سال مالی شما باید گزارش‌هایی از سود و زیان شرکت، درآمدها و هزینه‌های کلی و به صورت کلی تمام سیستم‌های مالی و مالیاتی را در تسلیم اداره مالیات کنید. گزارش مالی 12 ماه گذشته شما مشخص می‌کند که شرکت شما از نظر مالی در چه وضعی قرار گرفته و سیاست‌های اجرایی شما تا چه اندازه روی بهبود فرآیندهای مالی اثرگذار بوده است.
این گزارش‌ها اغلب داده‌های قابل اطمینان و دقیق هستند که می‌توانند علاوه بر روشن کردن وضعیت سود و زیان شرکت در سال گذشته، به تبیین استراتژی‌ها مناسب‌تر برای ادامه مسیر کمک کنند.
از طرف دیگر تهیه یک گزارش مالی دقیق یک فرایند قانونی و البته اجباری نیز هست. چرا که سازمان امور مالیاتی برای ارزیابی وضعیت مالیاتی شما از این گزارش استفاده می‌کند.
تفاوت سال مالی و دوره مالی چیست؟
دوره مالیاتی در واقع یک بازه زمانی کوتاه‌مدت‌تر 3، 6 یا 9 ماهه است که پس از آن گزارشی از وضعیت دقیق سود و زیان شرکت تهیه می‌شود. به دوره مالیات، گزارش‌های میان دوره‌ای نیز گفت می‌شود که شامل اطلاعاتی از قبیل فروش، نحوه و ظرفیت تولید، هزینه‌های قابل قبول، سهم تولید و غیره می‌شود.
به دوره‌های مالی 12 ماهه سال مالی گفته می‌شود. گزارش‌های سال مالی نیز به اندازه گزارش‌های میان دوره‌ای اهمیت داشته و بین حسابداران رایج هستند.
سال مالی شرکت‌ها در ایران
همان‌طور که اشاره کردیم قانون مشخصی برای آغاز و پایان سال مالی برای شرکت‌ها در ایران وجود ندارد. شما می‌توانید بنا بر صلاحدید و سیاست‌های مجموعه خود آغاز سال مالی را انتخاب کنید. معمولاً به دلیل ترافیک بالای فروردین ماه، توصیه می‌کنیم در ایران سال مالی خود را در بازه‌ای غیر از ابتدای سال شمسی انتخاب کنید.
چند نکته مهم درباره سال مالی
- تمام شرکت‌ها وظیفه دارند گزارش‌های میان دوره‌ای 3 ماه (صورتحساب‌های فصلی) خود را به اداره مالیات تسلیم کنند
- گزارش سال مالی بیشتر جنبه یک برآورد را دارد
- سال مالی، معروف‌ترین دوره مالی به شمار می‌رود
- تحلیلگران حرفه‌ای بازار بورسی عملکرد میان دوره‌ای یا 3 ماهه شرکت‌ها را مبنای پیش بینی سود آن‌ها قرار می‌دهند
- گزارش‌های میان دوره‌ای نقش مهمی در خرید و فروش سهام شرکت‌های بورسی دارند
جمع بندی
سال مالی یکی از مفاهیم مهم مالیاتی است که تمامی مدیران و صاحبان کسب و کارها باید با آن آشنایی داشته باشند. گزارش‌های سال مالی علاوه بر اینکه قانونا اجباری هستند و باید تحویل سازمان امور مالیاتی شوند، یکی از بهترین ابزارهای تحلیلی برای مدیران نیز به شمار می‌روند که وضعیت عملکرد شرکت در سال گذشته را به بهترین شکل ممکن روشن می‌کنند.
سؤالات متداول
· آیا می‌توان سال مالیاتی را به دلخواه انتخاب کرد؟
بله شما می‌توانید آزادانه هر ماهی را که در نظر دارید به عنوان مبدأ سال مالی خود مشخص کنید.
· سال مالیاتی کی شروع می‌شود؟
اولین روز پس از آخرین روز سال مالی قبلی، شروع سال مالی جدید شما خواهد بود. به عنوان مثال اگر سال مالی شما در تاریخ 20 اسفند به پایان می‌رسد، تاریخ 1 فروردین شروع سال مالی جدید شماست.