جرایم غیر قابل بخشش مالیاتی : مسئله مالیات یکی از مهم‌ترین مسائل مالی و اقتصادی در هر کشوری به شمار می‌رود. مالیات در کشورهای توسعه یافته یکی از اصلی‌ترین محل‌های کسب درآمد دولت و پر کردن خزانه ملی به شمار می‌رود. با برقراری یک نظام مالیاتی جامع همه شهروندان کشور وظیفه خود را در قبال دولت به انجام رسانده و دولت موظف می‌شود با داشتن خزانه‌ای پر، پاسخگوی نیازهای عمومی مردم جامعه باشد.
در ایران به تازگی دولت نسبت به سیستم محاسبه و اخذ مالیات جدیت بسیار بیشتری به خرج داده است. راه‌اندازی قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان نمونه بارزی از جدیت دولت در این امر محسوب می‌شود. حال که دولت ابزارهای نظارتی بهتری برای محاسبه مالیاتی پیدا کرده و درآمدهای مالیاتی (خوشبختانه) نقش مهم‌تری پیدا کرده‌اند، طبیعتاً مواجهه با جرایم مالیاتی هم سخت‌گیرانه‌تر خواهد بود. گرچه نرخ بخشودگی جرایم مالیاتی در ایران به نسبت بالاست، اما برخی از تخلفات هستند که جزو جرایم غیر قابل بخشش مالیاتی به شمار می‌روند.
در این مقاله از وال بیل قصد داریم بیشتر در مورد جرایم غیر قابل بخشش مالیاتی با شما صحبت کنیم. با ما همراه باشید.
جرایم غیر قابل بخشش مالیاتی کدامند؟
جرایم غیر قابل بخشش مالیاتی به صورت کلی تخلفاتی هستند که تحت هیچ شرایطی قابل بخشش نیستند و مؤدی متخلف موظف است جریمه آن را به هر صورتی که هست، بپردازد. سازمان امور مالیاتی جرایم غیر قابل بخشش مالیاتی را برای مجازات مجرمانی طراحی کرده که مرتکب فرارهای مالیاتی می‌شوند.
بر اساس ماده 192 قانون مالیات‌های مستقیم، جرایم غیر قابل بخشش مالیاتی به سه گروه تقسیم می‌شوند که عبارتند از:
- جریمه عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی (در موعد مقرر)
- جریمه کتمان درآمد
- جریمه درج هزینه‌های غیرواقعی
در ادامه به بررسی بیشتر هر یک از این جرایم غیر قابل بخشش مالیاتی می‌پردازیم.
1. جریمه غیر قابل بخشش “عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی”
چنانچه مودی مالیاتی در زمان و موعد مقرر اظهارنامه مالیاتی خود را تسلیم نکند، مشمول جرایم غیر قابل بخشش مالیاتی خواهد شد. مواردی که زیر مجموعه تعریف “عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی” می‌شوند عبارتند از:
- عدم دریافت کد رهگیری برای اظهارنامه مالیاتی.
- درج صفر در همه ستون‌های اظهارنامه مالیاتی توسط مودیان فاقد فعالیت اقتصادی در طول دوره مالی. ستون‌های ابتدا و انتهای دوره در اظهارنامه مالیاتی این گروه از مودیان با هم برابر خواهد بود. از این رو درج کردن صفر در همه ستون‌های اظهارنامه مورد قبول سازمان نیست.
- عدم تطابق ترازنامه و صورت سود و زیان و دفاتر قانونی و اظهارنامه مالیاتی با مقررات.
- انتخاب گروه شغلی نادرست توسط مؤدی.
2. جریمه غیر قابل بخشش “کتمان درآمد”
کتمان یا پنهان کردن درآمد و سود واقعی یک فعالیت اقتصادی قطعاً جزو جرایم غیر قابل بخشش مالیاتی است. دفاتر حساب مؤدی میزان هزینه‌های و درامد را نشان می‌دهند اما سود خالص در این دفاتر ثبت نمی‌شود. به صورت کلی موارد زیر جزو کتمان درآمد به شمار می‌روند:
- ثبت نکردن درآمد در دفاتر قانونی یا ثبت درآمد به میزان کمتر از درآمد واقعی
- ثبت فاکتورهای تقلبی با استفاده از کد اقتصادی جعلی یا کد اقتصادی دیگران
- حساب‌سازی در دفاتر قانونی
- ثبت دارایی‌های شرکت در حساب هزینه‌ها
- ثبت مبالغ درآمد و فروش در حساب‌های نادرست، مانند حساب جاری شرکت
- تطابق نداشتن اظهارنامه با صورت‌های مالی
- تبانی با مشتریان جهت ایجاد رقم‌ها اشتباه در فاکتور
- استفاده از برنامه‌های حسابداری مختلف و متعدد
3. جریمه غیر قابل بخشش “درج هزینه‌های غیرواقعی در اظهارنامه”
بر اساس بخشنامه شماره ۱۷۹۴۰ مورخ 1384/12/10 و ماده ۱۹۲ اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم، هزینههایی وجود دارند که گرچه متکی به مدارک هستند اما پس از تحقیقات مأمورین مالیاتی مشخص می‌شود که صوری بوده و در واقعیت تحقق پیدا نکرده‌اند یا مدارک اثبات کننده آن‌ها غیرواقعی است.
ثبت چنین هزینههایی در اظهارنامه مالیاتی جزو جرایم غیر قابل بخشش مالیاتی به شما رفته و مشمول مجازات است.
مجازات جرایم غیر قابل بخشش مالیاتی
بر اساس ماده ۱۹۲ قانون مالیات‌های مستقیم و تبصره ماده ۱۹۳ این قانون، مجازاتی برای جرایم غیر قابل بخشش مالیاتی در نظر گرفته شده که شامل موارد زیر است:
- پرداخت حداقل ۳۰ درصد مالیات برای اشخاص حقوقی و صاحبان کسب و کار و ۱۰ درصد برای سایر مودیان به عنوان جریمه
- عدم برخورداری از معافیت‌های مالیاتی مقرر در آن سال
- تهیه مجدد اظهارنامه برآوردی مؤدی، بر اساس حداکثر درآمد و حداقل هزینه
چنانچه مؤدی از ارائه اظهارنامه مالیاتی خودداری کند، مجازات جرایم غیر قابل بخشش مالیاتی به کل درآمد او تعلق می‌گیرد اما در سایر موارد این جریمه تنها شامل درآمد مشمول مالیات خواهد شد.
جمع‌بندی
از آن‌جایی که بیشتر تخلفات مالیاتی در ایران سهوی بوده و ناشی از اشتباه در محاسبات مالیاتی است، یا اکثر آن‌ها اختلاف حساب‌های کوچکی دارند معمولا مشمول بخشودگی مالیاتی شده و مودی تنها با اصلاح اظهارنامه به فعالیت اقتصادی خود ادامه می‌دهد.
اما در موارد فوق که جزو جرایم غیر قابل بخشش مالیاتی به شمار می‌روند، مودی عامدانه بخش قابل توجهی از درآمدهای خود را به هر نحوی پنهان کرده و قصد فرار مالیاتی داشته است. در چنین شرایطی سازمان امور مالیاتی مجازات‌های مشخصی را برای این گروه از مودیان در نظر گرفته و تحت هیچ شرایط آن‌ها را نمی‌بخشد.
سوالات متداول
· آیا عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی به صورت سهوی هم جزو جرایم مالیاتی به شمار می‌رود؟
بله، تفاوتی ندارد که اظهارنامه مالیاتی خود را به صورت عمدی یا سهوی دیرتر از مود مقرر ارسال کرده باشید. به هر صورت این کار جزو جرایم مالیاتی به شمار می‌رود.
· آیا امکان اعتراض به جرایم غیر قابل بخشش مالیاتی وجود دارد؟
خیر. دادرسی مالیاتی تنها در صورتی حق مودی خواهد بود که طبق قوانین عمل کرده باشد.